We kennen waarschijnlijk allemaal minstens één persoon met een slechte smaak - weet je, die vriend waar je bent, wanneer je bent uitgenodigd in hun huis, je hoopt tegen hoop dat ze je niet vragen wat je denkt iets. Maar wat is ‘slechte smaak’ eigenlijk? Wat betekent het om goede of slechte smaak te hebben, en waarom houden mensen van de dingen die ze doen? Schrijver en filosoof Alain de Botton heeft een fascinerende theorie.
Volgens de Botton is smaak - de specifieke stijl van dingen waarmee je jezelf omringt - een poging om evenwicht te creëren. Dus iemand wiens leven vooral chaotisch is, kan zich aangetrokken voelen tot serene, minimalistische interieurs, terwijl, terwijl iemand die zich versleten voelde door de zorgen en eisen van het moderne leven, kan zich aangetrokken voelen tot warm, rustiek stijlen.
Maar hoe verklaart u dan de zogenaamde 'slechte smaak'? De Botton definieert vieze smaak in grote lijnen als een overmaat van welke aard dan ook (terwijl de bijbehorende video, enigszins griezelig, Michael Graves- en Frank Gehry-gebouwen aanbiedt als voorbeelden van dat teveel). De Botton denkt dat mensen die het overtollige omarmen dit doen als een manier om met een of ander soort trauma om te gaan, iets goed te maken dat, of ooit, ernstig ontbrak in hun leven. Dus nouveau riche-types, plotseling geconfronteerd met de middelen om na een leven van soberheid door te brengen, omarmen opzichtigheid en opzichtigheid, terwijl mensen gevangen zitten in de lage kant van de economische ladder, zonder opties naast werken slopende, ondankbare banen, hebben de neiging om sentimentaliteit te omarmen, vinden we in decor dat we misschien een warme ontsnapping uit de niet aflatende sleur van alledag beschouwen leven.
Volgens De Botton is slechte smaak niet iets dat we moeten 'repareren' - omdat het het symptoom is, niet het probleem. Slechte smaak is 'een trauma dat is ontstaan door een zwaar gebroken en onevenwichtige wereld', en als we alleen maar een rechtvaardiger, rechtvaardiger samenleving kunnen creëren, dan zal opzichtig overdaad voor altijd verdwijnen.
Het is een leuk idee - en een dat zou kunnen helpen verklaren waarom alles in Scandinavië zo verdomd mooi is. Maar neem het te ver en het begint een beetje pseudowetenschap te klinken. Ik hou van modern design en volgens de videoliefhebbers van modern, minimalistisch design voelen ze zich aangetrokken tot deze stijl omdat hun interieurleven zo chaotisch is. Ok, eerlijk genoeg. Maar ik hou ook erg van kleur. Is dat omdat ik het gevoel heb dat mijn leven niet... kleurrijk genoeg is? Ben ik aangetrokken tot kleuren uit een soort van existentiële verveling? En waarom is mijn smaak gedurende mijn hele leven veranderd? Wordt het gedreven door verschuivingen in mijn persoonlijkheid, of iets meer extern?
Ook veronderstelt dit hele argument dat slechte en goede smaak monolithisch zijn. Als dit waar is, wie is dan precies degene die bepaalt wat goed en wat slecht is? Sommige mensen houden van Beaux-Arts-architectuur - het is in feite een van de dingen die Parijs zo prachtig maakt. Maar anderen die de voorkeur geven aan meer minimalistische stijlen, kunnen dit soort gebouwen hooghouden als een voorbeeld van het teveel dat de Botton decrypt. Wie heeft gelijk?
Franse filosoof Pierre Bourdieu, in zijn boek Onderscheid: een sociale kritiek op het oordeel van smaak, betoogde dat er niet zoiets bestaat als objectief goede of slechte smaak, en dat 'goede smaak' wordt bepaald door de heersende klasse in een samenleving als een manier om zichzelf te onderscheiden van minder krachtige klassen, en om de dingen die ze leuk vinden op de een of andere manier te vestigen beter. De Duitse filosoof Georg Simmel merkte op dat zodra de mode wordt overgenomen door de lagere klassen, ze zullen worden verlaten door de hogere klassen, een fenomeen dat zou kunnen verklaren waarom 'goede smaak' constant verandert.
Volgens deze twee, dingen begunstigd door de lagere klassen (of door de recent rijke, die cultureel gezien niet echt geassimileerd zijn in de hogere klassen) zijn niet objectief slecht: ze worden alleen als in slechte smaak beschouwd omdat de mensen die ze leuk vinden niet degenen zijn die de reglement.
Er is hier nog veel meer over te zeggen, maar hopelijk geeft dit je genoeg om over na te denken als je thuis bent bij je vriend die die rare poppen verzamelt. Misschien ligt smaak - net als schoonheid - in het oog van de toeschouwer.